Der Bismarckturm vun Kölle

Mer well dich, mer well dich nit… Et es jo off esu. Der Bismarckturm es esu e Beispill. Hä steiht am südliche Engk vum Göödel, tirek am Rhingufer.

Der Otto vun Bismarck

Der Otto vun Bismarck lävte vun 1815 bes 1898. Hä wor unger anderem unse eetste Reichskanzler un braht Deutschland singerzigg ööntlich vüran – ov och nit. Mer kann jo luuter esu ov esu op jet luure. Dä ein lovv de Sozialversicherung, dä ander schängk üvver de Kolonialpolitik zo dä Zigg. Op jede Fall hät der Otto vun Bismarck Aanhänger.

Der Bau

1898, wie der Otto vun Bismarck grad sing Auge zogemaht hät, kütt der Wunsch op, hee en Kölle e Denkmol för in zo han. Wie dat ussinn soll, weed en enem Weddbewerb för Architekte flöck geklärt. Dä Arnold Hartmann kritt dä Zoschlag. Ävver donoh geiht et tirek loss: Wä berapp dat? Spende müsse her.

Dä Heinrich Stollwerck, dä die bekannte Schokoladefabrik bedriev, wonnt nevvenaan en singem „Huus“. Die Villa heiß ald „Bismarckburg“, un esu berapp hä en ööntliche Summ – eigentlich dä Löwenaandeil. Trotzdäm reck et nit ganz. Dä Turm woodt met ener Hühde vun 36 Metere geplant. Ene stämmige Ungerbau en Form vun enem Felsehüvvel es nit zo finanzeere. Dä Bau weed esu nor 27 Metere huh.

Woröm dä Bau ussüht wie hä ussüht

Felseungerbau? Jo, dä Turm soll jo dä Bismarck, dä „iesere“ Kanzler ihre. Dat Geseech vun dä Figur soll in zeige, zomindes em Grovve. Die Röstung, die se dräht, stellt dä „Roland“ dar. Die Ritterfigur es zick dem Meddelalder et Symbol för Freiheit un Eigeständigkeit.

Natörlich soll dä Turm mächtig wirke, wie all de Gägestöcke lans dem Rhing. En Waach gäge uns Feinde vun domols: de Franzuse. „Der Rhing es deutsch“ es dä Leitsproch. Nor för dä Kunsfels reck et evvens nit – do fählt am Engk dann doch der Drevv, sin de Moppe zo schad. Uns Vürfahre trickse jet mem Gröns, öm dä Turm besser zo präsenteere. – Der Sching soll gewahrt weede, wenn et och nix koste soll – klingk modern, oder?

Am 21. Juni 1903 weed dä Turm engeweiht. 3000 Minsche singe stolz „De Waach am Rhing“, die met Äädöl bedrevve Füürkump weed aangefach…

…un tirek ald widder Knaatsch

Dat mem Äädöl en der Füürkumpl geiht nit lang god. Et Ömfeld es ech generv. Dä Ruß vum Äädöl es der Grund. Ald 1907 nimmp mer Gas vun der Gasleitung, die de Stadt en der Nöh suwiesu gelaht hät. Dat nötz ävver nix. Dat Füür brennt domet nit god, su dat mer widder nohm rußige Öl grief.

Ävver de Scheffer om Rhing möge dä Turm ärg. Wann die Füürkump brennt es dä Turm god, öm sich zo orienteere…1939 kütt der Kreeg un domet sich de Bomber vum Freind nit och orienteere künne, bliev dat Füür us – un weed nie mih widder aangestoche.

Un nohm Kreeg?

De Ussich för dä Turm wor jo nit grad god. 1980 kütt dann der Denkmolschotz. Et es nit tirek alles su, wie et sin soll, ävver die Avständ en denne mer sich e bessche öm dä Turm met däm kleine Park kömmert, weede kööter. Jet verstoche, hinger jetz för dä Turm zo huhe Bäum, steiht hä en däm kleine Park, dä vun ener Stieleichehegg ömgevve es, un för e klei bessche Rauh sorg.

Mer kann hüggzedags vum Bismark halde, wat mer well. Dat Denkmol hät sing Symbolkraff och längs verlore un wirk jet düster. Ävver ich finge et god, öm an uns noch junge Vergangeheit zo erennere. Nor verklöre, woröm dat üvverhaup do steiht, mööt mer mih. Ov wosst Ehr dat? Ich nit.

Mechel