Ald Zint Heribäät

Ald Zint Heribäät es die klein Kirch, die mer luuter op der andere Sigg, alsu op der Schäl Sick, esu verlore zwesche neue Baute stonn süht. Se wirk op mich rääch bedroht, wie se do su klein zwesche de huhe Hüüser steiht. Un wie ich letzte Woch do en Düx erömgerannt ben un bei de Benediktiner et Hellige Lis vun Schönau gesök han, han ich op nem Täfelche gelese, dat mir Kölsche dat Kirchelche mihfach avgeresse han, weil mer selvs uns durch et bedroht föhlte. Do kom ich en et Gribbele. Se verklöre ävver och nix op esu ener Tafel vun der Stadt Kölle. Luuter looße se uns rödsele…

Die Kirch weed et eesche Mol em Johr 1002 fäädig. Dat es die Zigg vum Kaiser Otto III., dä ene gode Fründ hät – der Hellige Heribäät. Der Hellige Heribäät, dat kann mer esu sage, es ene von de gode Ääzbischöff vun Kölle. Em Hätz es hä eigentlich ene Klusterbroder un steiht de Benediktiner noh. Hä es fließig un gerevve un, su säht mer, dat hä Kölle der eeschte große Opschwung för de Wirtschaff brängk un för die, die nix han, Hölp organeseet un zodäm ene Fründ vun de Jüdde es, die wichtig för der Handel sin. Hä bedriev Opwand und stich vill Energie en dat, wat hä deit. Klotze, nit knase, dat kann hä. Kei Wunder, dat hingerdren ald singe Nohfolger vum Hellige Heribäät spreche.

Weil hä et god mem Otto III. kann, schenk dä im dat Gebiet en Düx, wo hügg die Kirch un et Aldersheim stonn. Der Heribäät selvs lööt die eeschte Kirch baue, die em Johr 1002 fäädig es un weiht se zonöchs „Christus-Salvator un Maria-Genetrix“. Et hät im ävver de Pitterzillie verhagelt – se stürz koot donoh en.

De zweite Kirch, die hä em Johr 1020 fäädig hät, es doför noch mächtiger un schöner. Et es en Basilika, die esu ussüht wie Zint Gereon, met enem große Kuppelbau, dä aach Ecke hät ävver vill größer es wie Zint Gereon un och größer wie för e Beispill der Dom en Ooche. – Op der andere Sigg hatte mer zo dä Zigg grad noch der karolingische Dom stonn – de Hellige Drei Künninge bruche jo noch baal 150 Johr, öm noh Kölle ze kumme. Wat ich sage mööch, mer spreche vun enem Monumentalbau, dä et nördlich vun de Alpe villleich nit noch ens gitt un en däm der Hellige Heribäät üvvrigens ald em Johr 1121 opgebahrt weed, dä arme Kääl. Koot donoh spreche mer och ald von Zint Heribäät.

Wat mer jetz nit vergesse dürfe es, dat Düx jo nit Kölle es. Ich meine, hügg jo, dat es klor un et es nit der schläächste Deil vun Kölle. Ich ben gään och ens do. Ävver domols es et kurkölnisch, dat heiß, et gehürt de Bischöff vun Kölle un nit der Stadt. Domet es och klor, dat mir Kölsche dozo neige, met Verdross noh drüvve ze lunke, weil mer jo su vill Knies met de Ääzbischöff hatte (mänch einer säht „un han“). Jetz heiß et üvverall, dat mir die Kirch als Bedrohung föhle, wie mer em Johr 1376 üvversetze un se avrieße. Wie kann en Kirch en Bedrohung sin? Ich finge die Quell nit, ävver ich gläuv, se meine et anders.

Der Ääzbischoff zo dä Zigg es der Friedrich III. vun Saarweden. Un hä es medden em Strigg zwesche Schöffe un dem Rod vun der Stadt, die öm de Maach en der Gerichsbarkeit kämfe. Hä versök sing eige Position ze festige un widder selvs mih Maach ze krige. Dobei grief hä Kölle met Brandpiele aan… . Darf hä sich wundere, dat mer rüvver kumme un im Düx zerstüre un dobei sing Kirch tirek met? Wann et heiß, die Kirch es en Bedrohung, meine se doch garanteet nit dä Bau, oder? För mich es die Zerstörung dat, wat mer hügg ene „Kollateralschade“ nennt.

Jetz säht uns ävver der Paps, dat mer met der Hetz zo wigg gegange sin un verlangk 1382, dat mer die Kirch widder opstelle. Dat dun mer och, genau esu groß – öm se 1392 ald widder avzerieße un widder opzestelle. Es dat beklopp? Mer wesse, wann mer dat kapodd maache, dat einer kütt, dä säht, dat dat esu nit geiht un dat mer dat widder en Oodnung bränge müsse? Dobei kann der Grund nit esu ääns gewäs sin. En dat Johr fällt nor der Maachgewenn vum Friedrich III., dä Zülpich kritt un de Stadtmuur usbaut. Wat genau loss wor, ich weiß et – noch – nit. Kann mir do einer helfe?

Et nächste Mol es Zint Heribäät em Johr 1583 dran. Dat maache mer ävver nit tirek selvs. Dat schaffe die, die uns em Gläuve föhre solle, allein.

Unse Ääzbischoff zo dä Zigg der Gebhard I. vun Waldburg, dä meint op eins ene Calviniss weede zo müsse. Ene katholische Ääzbisschoffsetz met enem Calviniss drop? Wie soll dat gonn? Es doch klor, der Paps setz in av un mer wähle dä Wittelsbacher Ernst von Bayern einstemmig zom Ääzbischoff un han domet ene handfeste Religionskreeg vür unser kurkölnische Huusdür. Dismol bliev Zint Heribäät kapodd.

Eesch em Johr 1559 krige mer ene Kopp dran, die Kirch widder opzebaue. Zickdäm steiht se do, wie mer se hügg süht. Kleiner ävver och fein.

Wie die Franzuse kumme, weed se de Benediktiner avgenomme un Faarkirch. Un weil mer zick 1896 Neu Zint Heribäät han, wo och der Sarkophag vum Hellige Heribäät ze bestaune es, üvvergevve mer Ald Zint Heribäät en de nüngziger Johre unse Fründe vun der griechisch-orthodoxe Gemeinde.

Ich well nit küüme, ich weiß nit, wie et do Usus es, ävver ich dät mich freue, wann mer mih Gelägeheit hätt, ens eren ze luure.

Mechel